Gepubliceerd op 4 april 2024 in Uitgelicht.

Het RAZU is het jaar leuk begonnen met de toevoeging van een pasteltekening aan de topografisch-historische atlas van Amerongen. Technisch gezien is de tekening in december 2023 al hier binnengekomen, maar in januari is hij hier verwerkt: beschreven en gedigitaliseerd. Dit stuk is bijzonder voor ons omdat dit het eerste stuk is van deze materiaalsoort in de collectie. Tot nog toe hadden we aquarel-, potlood-, en houtskooltekeningen, maar nog geen pasteltekening.

 

De maker

De tekening, gemaakt door Jacob Jan van Noorle Jansen (1867-1929) en gesigneerd met ‘’VNJ 1920’’, toont de achterzijde van een huis met tuin, en een vrouw in de deuropening. Een notitie op de achterkant van de lijst leest: ‘’’’Stadwijk’’ te Amerongen  (achterzijde) landhuisje van J.J. van Noorle Jansen. 1913-1920. In de deuropening A.M. van Noorle Jansen-Hondius van den Broek’’. De tekenaar heeft hier zijn vrouw Alida Margaretha in de deuropening van het huis in Amerongen afgebeeld waar zij tussen 1913 en 1920 dus verbleven. Er is echter geen bewijs dat het huis in deze periode in het bezit was van de familie. Jacob Jan begon in 1894 als leraar geschiedenis en aardrijkskunde aan het Utrechts stedelijk gymnasium. In hetzelfde jaar is hij met Alida Margaretha getrouwd en zijn ze in Utrecht gaan wonen. Toen hij deze tekening maakte, hadden ze inmiddels drie zonen en woonden ze nog steeds in Utrecht. Pas in 1926 verhuizen ze naar Doorn. Hier komt Jacob Jan in 1929 te overlijden. Zijn weduwe verhuist later terug naar Utrecht. Tien jaar na haar man komt ook zij te overlijden.

Het werk dat Jacob Jan als amateurtekenaar maakte is niet breed verspreid geraakt. Ook het RAZU had het nog niet bereikt. Zijn naam was hier echter wel al bekend. Hij was namelijk bestuurslid van de Vrijzinnige geloofsgemeenschap NPB Heuvelrug. In deze functie hij heeft zich actief ingezet voor het verwerven van kapitaal en het uitvoeren van het plan voor de bouw van de Parklaankerk te Driebergen. Zijn actieve deelname in deze vereniging begon al toen hij in Utrecht woonde, zette door toen hij naar Doorn verhuisde, en vormde een van de overwegingen tot aanschaf van deze tekening. Klik hier om naar het archief van de Parklaankerk te gaan.

Huis Stadwijk

De vraag rust nu nog waarom Jacob Jan specifiek de achterzijde van dit huis heeft afgebeeld met zijn vrouw in de deuropening. Een huiselijke, bijna intieme beeltenis. Door de compositie lijkt het niet alsof ze toevallig langs het huis liepen en het snel vastgelegd hebben. Uit de notitie kan worden opgemaakt dat ze welbekend waren met het huis aangezien er een periode van 7 jaar is genoteerd.

Het huis dat in de notitie Stadwijk genoemd wordt, stond op de Achterweg B 124 te Amerongen, ook wel de Tramweg. Inmiddels heet deze straat Burgemeester Jhr. H. v.d. Boschstraat en kunt u het huis in aangepaste vorm vinden op nummer 40. Als we naar het groeien en krimpen van het kadaster kijken waarop het huis is gebouwd, wordt duidelijk dat het kavel in de periode van 1913 tot 1920 in het bezit was van Gerrit Jan Wijnbergen. Als beroep is bij hem rentmeester opgegeven. Waarschijnlijk heeft de familie Van Noorle Jansen het huis van hem gehuurd voor periodes of meerdere jaren aan een. Bij een van de bezoeken die de familie vanuit Utrecht aan het huis in Amerogen in 1920 bracht heeft Jacob Jan deze pasteltekening van het huis en zijn vrouw gemaakt.

 

Huis Stadwijk is niet de gangbare naam voor het pand. Als zoekterm levert deze naam in onderzoek niet veel resultaten op. Gebaseerd op het adres is er wel nog ander beeldmateriaal in de collectie te vinden. In de topografisch-historische atlas van Amerongen (T238) zitten in inventarisnummer 60 nog twee prentbriefkaarten waarop het huis te zien is. Zowel op materiaalsoort als op het afgebeelde vormt de pasteltekening dus een mooie aanvulling op de collectie.