Gepubliceerd op 27 januari 2022 in Verhalen.

Naar haar eigen wens vieren wij vrolijk de 350ste geboortedag van Maria Ponderus.

In het 18^e -eeuwse Leerdam zal het aan de Linge een gemoedelijke plek zijn geweest bij het Hofje dat is vernoemd naar de stichteres, mevrouw Van Aerden (zie afb.1). Het hofje bestaat uit huisjes en een binnen – en buitentuin. De vrouwen die in de 18^e eeuw in aanmerking kwamen voor een huisje hadden niet veel te besteden en zochten vermoedelijk elkanders gezelschap op. Het leven op het hofje is gemakkelijk in te beelden: vrouwen die op een zonnige dag in elkaars arm inhaken en in lange rokken, met opgestoken haarkapsels, babbelend door de tuin van hun onderkomen wandelen.

De aanleiding van de bouw van het hofje was het testament van Maria Ponderus (zie afb. 2). Zij werd geboren op 27 januari 1672 en kwam uit de gegoede burgerij. Op 20-jarige leeftijd trouwde ze met de bijna 30 jaar oudere Pieter van Aerden die werkzaam was als notaris in Den Haag. Ponderus kende grote tegenslagen in haar leven. Zij was niet alleen ruim 45 jaar weduwe, maar overleefde ook haar zoons en dochter die haar geen kleinkinderen hadden achtergelaten.

De kapitaalkrachtige vrouw besloot dat met een deel van haar geld een Familie Vrouwenhofje moest worden gesticht en gebouwd, speciaal voor behoeftige vrouwelijke familieleden. Daarnaast kwamen alleen vrouwen van protestante huize in aanmerking voor een woning.

In het testament laat zij ook haar beweegredenen voor het bouwen en stichten van dit hofje opschrijven: ‘De reden, dat ik tot het stichten van een hofje overga is, dat alle familieleden, armen en rijken onder hun geslacht hebben en dat na den doode zijner kinderen zich hebben opgedaan eenige burgelijke menschen, die voorgenen zoo van mijne familie, als van die van mijn man zal te zij schoon zeer verre, egter wil ik dezelfde doen profiteeren van de gaven, die God mij zoo onverdiend gegeven heeft en dus is mijn expressieve begeerte de huisjes in voorschreeve hofje altoos aan zulke, die van mijn of mijn mans familie of geslacht met waarheid kunnen zeggen of aantoonen te zijn voor vreemden zullen moeten worden begeven mits vrienden en vreemden belijdenis doende van de ware gereformeerde Religie.’

Daarnaast vermeldt zij in haar testament dat de bewoonsters van de huisjes haar zullen gedenken op haar geboorte – en sterfdatum, maar niet zwaarmoedig. Er staat geschreven: ‘Voorts zullen alle bewoners jaerlijks twee vrolijke dagen hebben te weten op den dags mijner geboorte, en op den dags mijns afsterven.’

Tegenwoordig wordt het Hofje nog steeds bewoond door dames, maar niet allemaal meer afkomstig van de familie. Wel zijn alle regenten conform testament nog steeds nazaten van de familie van de stichteres.

Het RAZU feliciteert het Hofje van Aerden met de vrolijke 350^ste geboortedag van Maria Ponderus!

Het archief van het hofje van mevrouw Van Aerden is in beheer van het RAZU en op afspraak in te zien. Klik hier voor het archief. Klik hier voor de website van het Hofje van Aerden voor meer informatie.